فرونشست اصفهان در نشست سیما حفظ تمدن نصف جهان نیازمند کمک فوری است
بکسیها: به گزارش بکسیها، گفتگوی ویژه سیما با حضور مقامات استانی در رابطه با بحران آب و فرونشست اصفهان و فروپاشی زیرساخت ها با تأکید بر ضرورت همت فوری برای نجات میراث تاریخی و تمدنی نصف جهان اجرا شد.
به گزارش بکسیها به نقل از مهر، برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه خبر سیما شامگاه شنبه با اجرای مهدی خسروآبادی به مبحث بحرانی فرونشست زمین و تهدید آثار تاریخی و زیرساخت های شهری در اصفهان پرداخت.
این گفتگو با حضور مهدی جمالی نژاد استاندار اصفهان، حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین شهر، میمه و نایب رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی و بهرام نادی عضو کارگروه فرونشست استان اصفهان و استاد ژئوتکنیک دانشگاه آزاد نجف آباد برگزار گردید.
جلوگیری از برداشت منابع آب زیرزمینی خلاء قانونی ندارد
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده مردم شاهین شهر و میمه و نایب رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با اشاره به پیگیری های نظارتی مجلس، اظهار داشت: وظایف نمایندگان فراتر از قانون گذاری است و شامل نظارت و پیگیری اجرایی نیز می شود.
وی با اعلان اینکه آب های زیرزمینی دشت برخوار (زیر اصفهان) درحال تخلیه است، به گزارش آماده کمیسیون اصل ۹۰ اشاره و اشاره کرد: آب زیرزمینی زیر دشت اصفهان- برخوار، حال در مجلس پیگیری می شود. همانطور که اشاره شد، خلأ قانونی وجود ندارد اما وظایف نمایندگان تنها قانون گذاری نیست؛ پیگیری و نظارت نیز جز آن است.
این نماینده مجلس اضافه کرد: از باب نظارتی، اقداماتی صورت گرفته مانند بحث طرح الگوی کشت که وزارت جهاد کشاورزی چرا آنرا اجرا نمی کند یا گزارشی که حال آماده است و کمیسیون اصل ۹۰ آنرا در مجلس قرائت خواهد نمود. بیشترین نقاطی که در این گزارش آمده، در ارتباط با نقاطی است که بیشترین فرورفتگی یا فرونشست را دارند، همچون نقاطی در شهر اصفهان. هشدارها، پیگیری ها و این موارد همه انجام شده اما واقعیتی وجود دارد که روند فرونشست کند شده ولی متوقف نشده است.
شمال شهر اصفهان سالی ۱۶.۵ سانتیمتر فرومی نشیند
حاجی دلیگانی ابراز کرد: حال در شمال اصفهان مانند دشت برخوار میزان فرونشست ۱۶ و نیم سانتی متر در سال است؛ یعنی هر سال ۱۶ و نیم سانتی متر این زمین فرومی ریزد. این حقیقت تلخی است که وجود دارد و اگر این روند را متوقف نکنیم، فاجعه ای بزرگ تر به بار خواهد آورد.
حاجی دلیگانی در جواب سوال مجری برنامه بر مبنای این که آیا مجلس توانسته این مساله را در سطح ملی مطرح کند، اظهار داشت: فرونشست حال در جلسات مجلس، چه جلسات علنی و چه کمیسیون های تخصصی، کامل ملموس شده و نقاط مختلف کشور که گرفتار این فرونشست هستند، مطرح است. فرونشست در بعضی جاها نقاط خارج از شهر است اما خصوصیت استان اصفهان اینست که بیشترین فرونشست ها در ارتباط با نقاط شهری است و از این بابت نگرانی ها بیشتر شده است. ساختمان های عمومی، مانند درمانگاه ها، مدارس و دیگر مراکز خدماتی، حال لطمه می بینند.
نایب رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ابراز کرد: بحث نصب کنتور هوشمند و کنترل برداشت آب از سفره های زیرزمینی کار مثبتی بوده که انجام شده، هرچند یک سری اشکالاتی نیز وجود دارد.
وی اضافه کرد: این پدیده نه تنها اصفهان، بلکه تهران، البرز، قزوین، همدان، مشهد، گلستان و حتی مازندران را تهدید می کند اما شهر اصفهان بطور دقیق تر درگیر فرونشست است و تنها به دشت محدود نمی گردد.
قانون قدیمی که ۱۵۰ هزار چاه آب غیر مجاز را مجاز کرد
در ادامه بهرام نادی عضو کارگروه فرونشست استان اصفهان و استاد ژئوتکنیک دانشگاه آزاد در جواب سوال مجری در رابطه با امکان اقدامات فوری کوتاه مدت و طولانی مدت از دیدگاه کارشناسی، ریشه بحران را در قوانین قدیمی دانست و توضیح داد: بحثی که در فرونشست وجود دارد، اینست که چرا به اینجا رسیده ایم. یک سری مواردی وجود دارد، مانند قوانینی که تاکنون در جهت تخلیه آب بوده و این قوانین همچنان ادامه دارد، مانند قانون توزیع عادلانه آب که در ارتباط با سال ۱۳۶۱ است.
وی خاطرنشان کرد: این قانون منتج شده که ۱۵۰ هزار چاه غیرمجاز، مجاز شود. وقتی ۱۵۰ هزار چاه غیر مجاز مجاز می شود، مفهومش اینست که به سوی تخلیه آب ها پیش می رویم. تخلیه آبخوان مختص اصفهان نیست؛ کل ایران این تخلیه را تجربه می کند و طبق آمار وزارت نیرو، ۱۴۷ میلیارد مترمکعب کسری آبخوان در کشور داریم. یعنی تهران، البرز، قزوین، همدان، اصفهان، همه گرفتار فرونشست هستند؛ مشهد، حتی گلستان و مازندران متاسفانه فرونشست را دارند اما اصفهان بصورت خاص، شهر اصفهان درگیر فرونشست است و تنها به دشت محدود نمی گردد.
لزوم بازبینی در قوانین قدیمی
نادی اضافه کرد: باید بازبینی در قوانین انجام دهیم و قانون جامعی داشته باشیم که متولی آب و کنترل آب را مشخص نماید.
وی در ادامه به مجری اظهار داشت: قانون توزیع عادلانه آب در سال ۱۳۶۰ اتفاق افتاده، یعنی ۱۵۰ هزار چاه غیر مجاز در سال ۱۳۶۱ مجاز شده که اگر منحنی آب را نگاه نماییم، افت تراز آب از سال ۱۳۶۱ فوق العاده شدیدتر شده است. قانون بعدی که آمده، بحث قانون بهینه سازی مصرف آب کشاورزی است که اجازه برداشت را همچنان می دهد اما مشروط به الگوی کشت و وزارت کشاورزی، مجلس و وزارت نیرو را مکلف می کند که ظرف یک سال الگوی کشت را انجام دهند. برای همین، حال الگوی کشت بصورت فراگیر صورت نمی گیرد.
دریاچه ارومیه و زاینده رود زیرتیغ طرح طوبی
نادی با اشاره به طرح طوبی که منجر به اضافه شدن ۲۲۰ هزار هکتار باغ در آذربایجان غربی و بالاتر از ۳۰ هزار هکتار در بالادست اصفهان شده، خاطرنشان کرد: این قوانین هر کدام چون حجم زیادی از آب را مصرف می کنند، بسیار دخیل هستند. بعنوان مثال قانون طرح طوبی؛ در طرح طوبی چه اتفاقی افتاده؟ ۲۲۰ هزار هکتار باغات در آذربایجان غربی اضافه شده که منجر به خشکی دریاچه ارومیه شده و بالاتر از ۳۰ هزار هکتار در بالادست اصفهان، باغات اضافه شده، حداقل ۳۰ هزار هکتار و بالاتر. در این طرح طوبی ما اجازه دادیم که باغات بالادست اضافه شود. سوال اصلی اینست آیا باغات مهم می باشد یا فرهنگ و تمدن کشور؟ اگر باغات مهم می باشد، باید بماند، اما اگر شهر مهم می باشد و احیای شهر، باید زاینده رود احیا شود. این که چه کسی تصمیم می گیرد که این باغ مهم می باشد یا یک شهر مهم می باشد، در حوزه اختیارات کارشناس نیست؛ باید یک متولی بیاید و بصورت جامع این مساله را مذاکره کند.
مجری در ادامه خطاب به جمالی نژاد استاندار اصفهان پرسید: سهم هر یک از بخش ها، مانند حوزه کشاورزی و حوزه های مختلف، در برداشت از آب مشخص است تا ببینیم کجا بیشتر باید تمرکز کنیم؟
سکونت یک میلیون و ۲۴۲ نفر در پهنه با نرخ بالای فرونشست در شهر اصفهان
استاندار اصفهان با توصیف شرایط بحرانی اظهار داشت: برای تداعی شرایط سخت خدمتتان عرض کنم ۹ ایستگاه اصلی شهر اصفهان در وضعیت فرونشست بحرانی است. ۲۷۴ فلکه اصلی آتش نشانی، ۳۲۸ مسجد، ۳۷ کتابخانه از ۱۶۷ کتابخانه، سه بیمارستان اصلی مان و یک هتل و تعداد ۲۵۸ مدرسه، ۱۹ پمپ بنزین همه در پهنه با نرخ بالای فرونشست قرار دارند.
جمالی نژاد با اعلان اینکه حال خیلی از مدارس متاسفانه تخلیه شده، اظهار داشت: یک میلیون و ۲۴۲ هزار نفر روی پهنه ای قرار گرفتند که هر آن، امکان دارد فرو بریزد و دفن شوند. ۳۷۸ هزار و ۷۷۱ واحد مسکونی. این ها اعداد قابل توجهی است؛ به نظرم نیاز است که تدبیری جدی شود.
جمالی نژاد علت اصلی را خشک شدن زاینده رود بعنوان شاهرگ تغذیه آبخوان دانست و اظهار داشت: این در واقع یک کار ترکیبی است، یک پازل است؛ هر کسی باید سهم خویش را انجام دهد. در حوزه این که چه کار کرده ایم، چه اتفاقات اشتباهی در گذشته رقم زدیم که به اینجا رسیدیم، بدون شک بسیار مفصل است.
وی اضافه کرد: افت سطح آب های زیرزمینی را به جد داریم؛ در گذشته به سادگی به آب دسترسی پیدا می کردید، حال چند صد متر می روید و متاسفانه نمی گردد. افت سطح آب زیرزمینی در اصفهان، دو علت اصلی دارد، اولی خشک شدن زاینده رود بعنوان شاهرگ اصلی آبخوان اصفهان، تنها تغذیه کننده آبخوان و بدون رودخانه زاینده رود این فرونشست هم کند نخواهد شد. از سوی دیگر، چاه های مختلف مجاز و غیر مجاز که بدون شک آبخوان های فعلی را هم تخلیه می کند.
خشکی زاینده رود علت اصلی فرونشست شهر اصفهان
استاندار اشاره کرد: شاید در دشت های استان اصفهان، دلیل اصلی افت سطح آب زیرزمینی و فرونشست، برداشت بی رویه از آبخوان ها به خاطر چاه ها باشد اما در خود شهر اصفهان، بیشتر خشکی زاینده رود است. بحث چاه ها را بیشتر برای اطراف شهر اصفهان مطرح می کنم؛ خود شهر اصفهان که آثار تاریخی و آثار ثبت شده جهانی دارد، به علت نبود زاینده رود است.
وی در جواب سوال مجری در رابطه با اقدامات فوری، اظهار داشت: تمام تلاش ما در استان اصفهان بر اینست اتفاقاتی رقم بزنیم که برای همه منطقه مفید باشد، باید اتفاقاتی رقم بزنیم که برد-برد باشد برای استانهای همجوار و برای خود اصفهان. پروژه هایی که از گذشته های بسیار دور مانده، مانند پروژه سد کوهرنگ سه، می تواند به ما کمک نماید. شاید از دهه ۸۰ تابحال قول ساخت سدش را دادند اما متوقف ماند.
استاندار اصفهان اشاره کرد: از این پروژه ها، متاسفانه چندین مورد وجود دارد خود همین آب دریا که اخیراً اتفاق افتاد، کار کمی نبود، اما آب دریا تنها کاری که توانست برای ما انجام دهد، اینست که لب تشنه صنایع را تر کند؛ تمام تلاش مان بر اینست که لب تشنه این ها را مشروب نماییم، سیراب نماییم تا بارگذاری روی رودخانه تا حدی کم شود.
حاجی دلیگانی
:
امنیت غذا لزوم است، الگوی کشت رعایت نمی شود
در ادامه حاجی دلیگانی در قسمت دیگری، به طرح ارائه شده به مجلس برای ملزم کردن دولت به راهکارهای عملیاتی کنترل فرونشست اشاره کرد: طرحی را سال قبل به مجلس ارائه دادیم به جهت اینکه دولت را ملزم نماییم برای رویارویی با بحث فرونشست، راهکارهای عملیاتی خویش را بیاورد که در فرآیند قانون گذاری است. اما می خواهم بگویم که همین کنتورهای هوشمندی که اشاره کردم، در بعضی نقاط مؤثر بوده، یعنی موجب کندی فرونشست، یعنی پایین رفتن سطح آب شده، اما کافی نیست. نیازمند یک کار ترکیبی است.
وی با اعلان اینکه مدیریت در مصرف آب در همه بخش های کشور همچون صنعت، کشاورزی و شرب ضروریست، اظهار داشت: در استان می دانیم مال کدام بخش مصرفش طبیعتاً بالاتر است، آن هم به خاطر امنیت غذایی، به خاطر این که چاره ای نداریم به جهت اینکه تولید نماییم اما دلیلش اینست که الگوی کشت رعایت نمی شود؛ الگوی کشت و وزارت جهاد هنوز پای کار آن طور که باید و شاید نیامده. برخی نقاط هنوز برنج کاری می کنند در استان، برنج خیلی محدود است، یعنی می خواهم بگویم که برنج حال رونقش در تولید و کشتش در بسیاری از استان هایی که در گذشته نبوده، بیشتر شده است.
نایب رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ابراز کرد: اما نکته دیگر بحث احیای زاینده رود است؛ یعنی اگر زاینده رود احیا نشود، دشت اصفهان- برخوار شاید گرفتار فروچاله شود بجای فرونشست. نکته بعدی، همانطور که اشاره شد، لزوم انتقال آب بیشتر از دریا و جاهایی که امکان دارد.
مجری: حال شما فرمودید که احیای زاینده رود، به نظر شما حال امکان احیای زاینده رود هست؟
حاجی دلیگانی: بله، می تواند باشد. این یک سندی هم در دولت گذشته تنظیم شد، منتها به مرحله اجرا نرسید و این که در آن سند آمده بود، نشست ها، گفت وگوها با استان هایی که می توانند کمک کنند، چون واقعا استان اصفهان دیگر استانی که بگوییم فقط اصفهانی ها نیستند بلکه جمعیتی که حال در استان اصفهان ساکن هستند، جمعیتی مرکب از کل کشور و به ویژه استانهای همجوار است و ما باید با هم بنشینیم، صحبت نماییم، حقیقت های یکدیگر را درک نماییم، حقوق یکدیگر را در هر صورت رعایت نماییم اما از آن طرف بالاخره بخش کشاورزی، حال کشاورزی که می بیند درخت ۷۰ سال دارد خشک می شود؛ کشاورز آمده گریه می کند چه در غرب اصفهان، چه در شرق، چه در شمال، چه در جنوب. حقیقت هایی که وجود دارد، این ها را باید بپذیریم.
طرح طوبی می تواند منافاتی با حفظ تمدن یک شهر نداشته باشد
مجری: اقدام مجلس برای قوانین قدیمی و چالش برانگیز در حوزه آب مانند طرح طوبی چیست؟ مثلا طرح طوبی اجرا می شود، آیا باغات برایمان مهم تر است یا مثلا بحث فرهنگ و تمدن، یعنی کارشناسان وجود چالش هایی این چنینی را هم مطرح می کند، اولویت چیست؟
حاجی دلیگانی: برای این دو می توانیم منافاتی با هم نداشته باشیم؛ هیچ ایرانی دوست ندارد به اصطلاح سی وسه پل خراب شود یا مسجد در میدان امام، مسجد شیخ لطف الله و غیره خراب شود که این ها تمدن های ما است؛ نمی توانیم که بسازیم، این ها جای خود. از آن طرف هم بالاخره باید ما بتوانیم که امنیت غذای مان را هم فراهم نماییم. باید روش های کشت مان را اصلاح کنیم؛ مواردی که تبخیر اتفاق می افتد، چون می دانید بیشترین هدررفت آب در تبخیر است که اتفاق می افتد. بحث آبخیرداری، توجه بیشتری به آن شود. راهکارهای دیگری که هست، تزریق پساب به زمین، این شیوه مطالعه شود. بالاخره ما یک آبی را داریم در سیستم به اصطلاح آب و فاضلاب، در آب آشامیدنی استفاده می شود؛ این پسابش باید به یک نحوی کاری نماییم که دیگر تبخیر نشود، در صنایع، در تزریق به آبخوان ها؛ این ها مسائلی است که می شود اتفاق بیفتد. یا ایجاد بارش های مصنوعی که در دیگر نقاط دنیا مرسوم است؛ اینجا هم در هر صورت مسائلی است. اشخاصی هم اعلام آمادگی کرده اند که بیایند و بتوانند کار کنند؛ از این ها باید بتوانیم استقبال نماییم.
واقعیت اینست از سال ۱۳۷۷ تا حال گرفتار کم بارش و خشکسالی شده ایم و این خشکسالی دیگر حدودا می توانیم بگوییم که اقلیم عوض شده؛ یعنی یک دهه مثلا خشکسالی نداریم، از سال ۷۷ تا حال وضعیت مان این طور است. این ها خوب است که ملت ایران همه بدانند چه واقعیتی که وجود دارد در اصفهان، اینست.
اصفهان امروز به کمک فوری دولتمردان و همت جمعی نیاز دارد
در ادامه استاندار جمالی نژاد در جواب سوال مجری در رابطه با امکان احیای زاینده رود، با امیدواری اظهار داشت: خیلی از کارشناسان نظرشان اینست که اگر زاینده رود احیا شود، این اتفاق امکان دارد روندش خیلی کند شود، متوقف شود و بهبود پیدا کند.
مجری خطاب به جمالی نژاد پرسید: آیا استان می تواند راهکار عملیاتی برای این چالش داشته باشد؟ استان در سطح ملی توانست این توجهات را خصوصاً دولت و خصوصاً سازمان برنامه و بودجه را در بودجه سال آینده جلب کند؟
استاندار اصفهان در پاسخ با نقل جمله ای از حداد عادل، اظهار داشت: ایشان می فرمایند که اصفهان سه دور پایتخت کشور بود و علیرغم این که ۴۰۰ سال است که اصفهان پایتخت نیست، مردم جهان هنوز باور نکرده اند که اصفهان پایتخت نیست. پس از مکه مکرمه، در سال ۲۰۰۶، اصفهان پایتخت فرهنگ جهان اسلام می شود؛ یک تمدن کهن، یک تمدن ریشه دار چند هزار ساله در راه ابریشم. بحثم اینست که اگر همه همت کنند، تمام بحث های ما واضح، برد-برد، همه برایمان عزیزند. من سال ها معاون وزیر کشور بودم، سال ها رییس سازمان شهرداری ها و دهیاری کشور بودم؛ اذعان می کنند، دوست داران، ۱۴۸۰ شهر داشتیم، شهر به شهر رفتم بازدید؛ باور کنید، من هر شهری می رفتم، استانهای همجوار بغض می کردم، پیگیری مسایل مالی، ریالی؛ بااینکه همه مناطق کشور عزیزند اما اصفهان حال به کمک فوری دولتمردان و همت جمعی نیاز دارد تا این تمدن حفظ شود.
حاجی دلیگانی، نماینده مجلس در جواب پرسش مجری در رابطه با امکان پیگیری های بیشتر، با تکیه بر امید به حل مساله، سه نکته را مطرح کرد: نخست، نبود انعکاس کافی این بحران توسط خود استان؛ دوم، لزوم تبیین حقیقت ها با آمار توسط مسؤلان ملی، نه صرفا استانی، تا باورپذیری آن افزایش یابد و سوم، لزوم گفتگوی مبتنی بر حق و حقیقت با همه ذی نفعان است.
وی اضافه کرد: که هیچ ایرانی خواهان ادامه خشکی زاینده رود و فرونشست نیست و همگان باید برای تغییر وضعیت و پیشگیری از مواخذه نسل های آینده تلاش کنند.۲۲۰ هزار هکتار باغات در آذربایجان غربی اضافه شده که منجر به خشکی دریاچه ارومیه شده و بالاتر از ۳۰ هزار هکتار در بالادست اصفهان، باغات اضافه شده، حداقل ۳۰ هزار هکتار و بالاتر. این یک سندی هم در دولت گذشته تنظیم شد، منتها به مرحله اجرا نرسید و اینکه در آن سند آمده بود، نشست ها، گفت وگوها با استان هایی که می توانند کمک کنند، چون واقعاً استان اصفهان دیگر استانی که بگوییم فقط اصفهانی ها نیستند بلکه جمعیتی که حال در استان اصفهان ساکن هستند، جمعیتی مرکب از کل کشور و بخصوص استان های همجوار است و ما باید با هم بنشینیم، صحبت نماییم، حقیقت های یکدیگر را درک نماییم، حقوق یکدیگر را در هر صورت رعایت نماییم اما از آن طرف بالاخره بخش کشاورزی، حال کشاورزی که می بیند درخت ۷۰ سال دارد خشک می شود؛ کشاورز آمده گریه می کند چه در غرب اصفهان، چه در شرق، چه در شمال، چه در جنوب. استاندار اصفهان در پاسخ با نقل جمله ای از حداد عادل، گفت: ایشان می فرمایند که اصفهان سه دور پایتخت کشور بود و باوجود اینکه ۴۰۰ سال است که اصفهان پایتخت نیست، مردم جهان هنوز باور نکرده اند که اصفهان پایتخت نیست.
منبع: baxiha.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران بکسیها در مورد این مطلب